KroatiëFietsen en cruisen in Kroatië

De één-lettergrepige plaatsnamen van Dalmatië klinken als culturele zweepslagen. Split! Brač! Hvar! Bol! Mljet! De eilanden en steden aan de lange Dalmatische kust staan stijf van Romeinse burchten en Venetiaanse campaniles. De drijvende uitvalsbasis voor al die schoonheid is het motorschip Maček. 35 meter lang. Plaats voor 33 gasten in 16 hutten met douche/wc en airconditioning. Wifi op het bovendek (werkt óók op zee, kom daar eens om op een groot cruiseschip.) Getooid met twee masten, maar die zijn meer voor de fop. De Maček is iets groter en comfortabeler dan een gulet, de traditionele houten boten die in groten getale voor de Turkse kust cruisen. Maar weer stukken kleiner dan een cruiseschip, wat voordelen heeft. Aan het einde van de middag leg je zonder problemen aan in het hart van een magnifiek historisch stadje en niet in een naargeestige containerhaven.

Melancholie in Kroatië

In Split (Werelderfgoed), onze eerste stop, krijgen we meteen de vuurdoop. We liggen op honderd meter lopen van het paleis van Diocletianus, in de vierde eeuw gebouwd door de gelijknamige Romeinse keizer. Binnen de oude muren versmelten de Romeinse en middeleeuwse gebouwen met het moderne leven. Het ongelooflijke Peristilium, de open voorhal met hoge zuilengalerijen, lijkt op het Romeinse Forum, bijeengepropt op een paar honderd vierkante meter. Op rode kussentjes, een drankje van café Luxor in de hand, zit je je te vergapen aan het onstuimige avondleven. Er dwarrelt een bruidspaar over het plein. Uit volle borst toegezongen door vrouwen in zwierende rokken. De melancholie druipt van de muren.

Fietsen van de boot

Maar fietsen, daar ging het ons om. Op het bovendek van de Maček staan drieëndertig fietsen aan de reling geketend. Een paar privé-fietsen van gasten die met de auto naar de boot kwamen. Enkele sportief ogende e-bikes, voor de man/vrouw die de heuvels op de eilanden toch een beetje ruig vindt maar wel mee wil. En vijfentwintig roomwitte trekkingfietsen met 27 versnellingen. “Hollandse fietsen natuurlijk”, zegt Selimir Ognjenovic, de baas van het cruisebedrijf. “Ik wil goed materiaal.” In Supetar op het eiland Braĉ worden de volgende ochtend de fietsen van de boot geladen. Aan elke fiets zit een kaartje van de berijder. We krijgen een helm. Twee gidsen in rood-wit geblokte Kroatië-shirtjes posteren zich voor en achter de groep, en we rijden de heuvels van Brač in, richting Pučišća, 25 kilometer verderop. De weg stijgt naar 200 meter. Voor een ongetrainde Nederlandse fietser, gewend aan een land zo plat als een pannenkoek, een opgave. Getergd zie ik een Duitse 60+-dame mij vrolijk bergop voorbij stoempen. Zonder e-bike.

Fietsen en cruisen

De boot vaarde ondertussen naar Pučišća. De lunch staat klaar aan dek: zwarte risotto met inktvis en kaas, vis en polenta. ’s Middags een wandeling naar Zlatni Rat (Gouden Hoorn), een van de mooiste stranden van Kroatië. De volgende ochtend varen we eerst langs de oevers van Brač, waar de beroemde witte en aderloze kalksteen wordt gewonnen. Het Witte Huis in Washington is ermee gebouwd. Aanleggen in Jelsa, op het eiland Hvar. Op de fiets en dertig kilometer over drie heuvels naar Hvar, met de parfum van de lavendelvelden in je neus. Halverwege een lunch op de berg: varken met azijn, gnocchi en muziek met gezang, want we hebben allang door dat elke Dalmatiër met een trekharmonica in de wieg wordt gebakerd. Een pittige tocht maar de beloning is groots. De ‘Venetiaanse’ stad Hvar ligt lui rond een baai met mondaine terrassen en luxe-jachten. Het decor erachter bestaat uit de barokke Sint- Stephanuskathedraal, een Venetiaans arsenaal (destijds voor pijlsnelle scheepsbouw) en oude steegjes met glimmende plavuizen.

Dat is het dagritme. In de ochtend en middag fietsen en lunchen. ’s Avonds diner en een mooi stadje.

Er dwarrelt een bruidspaar over het plein...

Kroatische jugo

Op dag drie pakken we vier heuvels op Korčula, een eiland vol bloemen, wijngaarden en baaien die als blauwe vingers het land insteken. De jugo, een wind die warme lucht uit de Sahara aanvoert, blaast om onze oren en staat schuin op de fietsrichting. Het is of er een gigantische blaaskachel horizontaal op de bergen tussen Smokvica en Pupnat is gelegd. Een wind als een warme washand, het voelt goed. De lunch in Pupnat (325 meter hoog) biedt huisgemaakte varkenspastei, zo vers dat je de beesten zachtjes hoort knorren van genot dat zij hieraan hebben mogen bijdragen.

Cruisen naar mooie dorpjes

Elke avond leggen we aan bij een parel van een stad. Korčula (een ‘mini-Dubrovnik’), Omiš en vooral eindpunt Trogir. Tussen vijf en half acht, als het lage licht boterig geel kleurt, worden de Venetiaanse, Romeinse en middeleeuwse pleinen gastvrije huiskamers. Altijd wordt er gezongen (‘O Marijana, slatka mala Marijjana…’, het lijflied van Dalmatië); vaak woedt er een hartstochtelijke bruiloft op het plein. De zee blijft verrassen. Hvar moeten we met bloedend hart snel achterlaten. Kapitein Teo, afkomstig uit Krilo Jesenice, het stoere Dalmatische kustdorp waar de meeste zeelui vandaan komen, wil de storm voor zijn en vaart snel naar een stille baai bij eiland Mljet. De volgende ochtend weer zon. Fietsweer.