FrankrijkBeleef het Jura-gebergte in de zomer

Zoals gezegd: we bezochten deze leuke Franse regio al diverse keren. Ron ontdekte vorig jaar op een actieve manier het Jura gebergte (lees hier zijn verhaal!). Voor ons draaide het deze keer om wijn, kaas, zout en om de pondjes er weer af te krijgen een paar prima hikes. 

Het zout was goud...

Op het bankje onder de grote kastanjeboom is een aantal mensen driftig met elkaar in gesprek. Ze kijken uit op het museum Grande Saline, dat in een gerenoveerde zoutschuur van de oude zoutziederij is gevestigd. Eeuwenlang is Salins-les-Bains het zoutparadijs van de Jura geweest. En daarmee ook een belangrijke plaats die moest worden verdedigd. De twee forten Belin en Saint-Andre, die hoog op de heuvels aan weerszijden van Grande Saline staan, vormden de eerste verdedigingslinie. Drie andere forten en een muur maakten de stad tot een onneembare vesting. In de middeleeuwen telde Salins-les-Bains 8.000 inwoners. Tegenwoordig stokt de teller bij 2.000 mensen. Het cultureel erfgoed dat de Unesco werelderfgoed status heeft trekt jaarlijks tienduizenden bezoekers naar Salins-les-Bains. Bovendien is Salins-les-Bains ook gewoon een schattig stadje.

Onder de grond

Met name onder de grond bevinden zich de ongezouten geheimen. Na een rondleiding door het museum dalen we voor de ingang van het casino een trapje af naar een gewelfde tunnel waarin tot 1962 het zout werd gewonnen. Nog steeds draait het waterrad en werken de pompen, alsof de productie morgen zo weer kan worden hervat. Het hele complex telt in totaal 165 meter aan ondergrondse gangen die stammen uit de 13e eeuw. Vanaf Grand Saline wandel je in een klein uurtje de heuvel op naar het goed bewaarde Fort Saint-André dat op een hoogte van 600 meter ligt. Je kunt hier een rondleiding krijgen en genieten van het prachtige uitzicht over Salins-les-Bains.

Arbois met haar wijnen

Arbois is het wijndorp van het Jura-gebergte. Een typische wijnregio is de Jura niet. Het gebied is met 2.000 hectare zelfs de kleinste wijnregio van Frankrijk. Ongeveer de helft daarvan bevindt zich in en rondom Arbois. Domaine Ratte is één van de vele wijngaarden. Françoise Ratte en haar man Michel-Henri noemen zich biodynamische wijnboeren. Zij gebruiken bijvoorbeeld geen bestrijdingsmiddelen. Trots laat Françoise een deel van hun negen hectare aan wijnvelden zien.

Een moeilijk wijnjaar

Maar bezorgdheid is er ook. Het natte en bij vlagen extreem warme voorjaar is niet goed voor de druiven waardoor het moeilijk jaar dreigt te worden. De reguliere productie van 45.000 flessen wordt een uitdaging. In een loods op een klein industrieterrein een paar kilometer verderop verzorgt Françoise wijnproeverijen. Daar proeven we een aantal van de vele smaken die met de vijf soorten druiven worden geproduceerd.

Nog meer wijn in Arbois

In het centrum van Arbois heeft Jerome Arnoux een fraaie middeleeuwse wijnkelder in gotische stijl. Koningin Jeanne gaf in 1322 opdracht voor de bouw. De wijnkelder draagt dan ook de naam Caves de la reina Jeanne. Jerome heeft rondom Arbois 22 hectare aan wijngaarden en in het hartje van Arbois een proeverij. Een paar honderd meter verderop doet Arbois haar status als wijndorp eer aan met een wijnmuseum dat is gevestigd in Château Pécauld.

Struinen door Arbois

De Saint-Just kerk steekt boven Arbois uit en is met haar karakteristieke klokkentoren en 60 meter hoge spits van verre zichtbaar. Vanuit de sfeervolle straatjes hebben we mooie doorkijkjes op de kerk. Het is een mooi startpunt voor een wandeling door Arbois, een dorp met 4.000 inwoners. Louis Pasteur, de uitvinder van het vaccin tegen hondsdolheid, is eeuwig verbonden aan Arbois. Pasteur woonde zijn hele leven in het dorp. Zijn huis met daarin zijn laboratorium is ingericht als museum en zeker een bezoekje waard. Het riviertje Cuisance slingert door Arbois en heeft een klein watervalletje. Een hoekje om en we staan op het vrolijk versierde Place de la Liberté dat wordt omringd door tal van wijnwinkels. 

Wandelen rondom Lac de Saint-Point 

Lac de Saint-Point is het derde grootste meer van Frankrijk. Vanaf Arbois zijn we in een uurtje rijden stiekem geklommen naar een hoogte van 800 meter. Hier staan we aan de voet van het gebergte van de Jura en aan een schitterend meer waarbij het plaatsje Malbuisson de meest gebruikelijke uitvalsbasis is. Het Lac de Saint-Point is een rustig meer dan zich uitstekend leent voor een boottochtje of om lekker te ontspannen aan de strandjes. En voor een mooie wandeling. De Sentier Tour de Lac is de 20 kilometer lange gemarkeerde wandeling om het meer heen. Met grindpaden langs het meer, heuveltje op en af, dwars door weilanden met grazende koeien en door de pittoreske dorpjes langs het meer is het een afwisselende wandeling waar je bijna een dag zoet mee bent.

Hiken in het Jura-gebergte

Een uurtje richting het oosten vlakbij grens met Zwitserland steekt een kudde bruin gevlekte koeien al klingelend met de bel om hun nek de weg over op weg naar de zomers groene weiden. Het verkeer richting Metabief komt voor een moment tot stilstand. Metabief is één van de wintersportgebieden van de Jura. Het voelt meteen heel anders dan de regio rondom Arbois. De bergen van de Jura zijn redelijk bescheiden. Mont ‘d Or is met haar 1.463 meter een klein broertje van de Alpenreuzen aan de overzijde van de grens.

Veel routes op de top

De Montbeliarde-koeien met hun bellen staan onder ons rustig te grazen. De stoeltjeslift vanaf Morond brengt ons in een kleine tien minuten naar de top van Mont ‘d Or, het vertrekpunt van meerdere wandel- en mountainbikeroutes. De eenvoudigste hike is een paar kilometer waarbij je langs het bergmeer Lac du Morond wandelt met bijna continue een panoramisch uitzicht over de vallei. Een mooie dagwandeling is de hike van 16 kilometer rondom Mont ‘d Or. Voor de mountainbikers zijn er drie zwarte, twee rode en twee groene downhill-routes.

Kaas van de Jura

Overal in de Jura komen we het tegen. De Comté is één van de meest geliefde kazen van de Jura. Alleen de melk van de Montbeliarde- en French Simmental-koeien kan worden gebruikt voor de productie van deze kazen. De Comté is een zogenaamde PDO; Protected Designation of Origin. Dit zijn allerlei regels waaraan moet worden voldaan. Zo moet de productie plaatsvinden op de traditionele wijze die generaties kaasmakers hanteerden. De koeien hebben geluk. Zij krijgen alleen natuurlijk voer en moeten over een minimale oppervlakte aan graasgebied beschikken. Voor een kaas van 40 kilo is zo’n 400 liter melk nodig. Dat is ongeveer de productie van 20 koeien op een dag. De ronde kazen worden na productie opgeslagen in een gekoelde ruimte. En dat gebeurt soms op best bijzondere plekken.

Bezoek de kaasbunker

Fort Saint-Antoine ligt in de bossen tussen Métabief en het Lac de Saint-Point en is een oud militair fort dat is omgebouwd tot een ware kaasbunker. Het fort is in 1879 gebouwd om de grens met Zwitserland te kunnen verdedigen. Na twee wereldoorlogen raakte het in verval. Kaasmaker Marcel Petit zocht een plek voor zijn kazen en zag potentie in het fort en kocht het in de jaren zestig als opslagruimte voor zijn kazen.

Claude is baas van de kaas

Claude Querry staat met het hamertje in zijn hand al klaar om ons rond te leiden. Hij werkt hier al 38 jaar en kent zijn kazen bijzonder goed. De getallen zijn indrukwekkend. Vandaag de dag liggen er 100.000 kazen te rijpen. Als je alle kazen naast elkaar legt heb je een rij kazen met een lengte van 70 kilometer. Machines zorgen ervoor dat de kazen, die bijna tot aan het plafond staan opgestapeld, eens per week worden schoongemaakt en met een laagje zout worden ingesmeerd. Claude houdt in de gaten wanneer een kaas gereed is voor consumptie. Met zijn hamertje tikt hij op een kaas. Dat geeft hem alle informatie over de leeftijd en herkomst van de kaas. In de zijkant van de kaas kerft hij een code, zodat zijn collega’s weten welke kaas aan de beurt is. Zonder Claude geen kaas.

Avontuur in Fort l'Écluse

De Jura staat vol met forten en kastelen. Ook Fort l'Écluse had vroeger een militaire functie vanwege de strategische ligging hoog boven de Rhône en kreeg een nieuwe functie nadat het overbodig was geworden. Je kunt een rondleiding boeken door het fort waar de geschiedenis van het fort en de regio uit de doeken wordt gedaan in een permanente tentoonstelling.

Klimmen op hoogte! 

Het echte avontuur bevindt zich in het bovenste deel van het fort. Nadat we duizend treden hebben bedwongen staan we bij de ingang van het klimparcours. Op bijna 500 meter hoogte. Het uitzicht op de turquoise gekleurde Rhône die door de vallei slingert is prachtig. Helmpje op, tuigje aan en het avontuur kan beginnen. Klimmen over obstakels, balanceren over smalle richels, koorddansen en tokkelen met honderden meters diepte onder je voeten. Het is allemaal onderdeel van de drie parcoursen die zijn uitgezet. Voor de echte klimgeiten bevindt zich op de rots achter het fort een Via Ferrata parcours dat als best moeilijk te boek staat. Een klimpark bovenop een fort is voor ons voldoende avontuur.

Tekst en beeld: Jos Ensing