Gdansk, Gdynia en Sopot: de Trojmiastro van Polen.

Beviel het? Het was geweldig. We waren met de auto en schrokken een beetje toen we de stad binnen kwamen rijden en vooral troosteloze oostblokflats zagen; we hadden een afslag eerder van de snelweg moeten hebben en waren dan tussen mooie villa’s en Pippi-Langkous-huizen in verschillende staat van restauratie terecht gekomen.

De badplaats staat vol met Pippi-Langkous-huizen.

Poolse Rivièra

Vertel verder! Sopot wordt ook wel de Poolse Rivièra genoemd. Er is een fantastisch zandstrand, met om de honderd meter een strandopgang, hippe of gewoon leuke strandtenten en om de paar honderd meter een toiletgebouw. Het is super schoon; we zagen een keer jongelui de restanten van hun genoeglijke middag keurig gescheiden in de daartoe bestemde afvalbakken deponeren. Langs het strand bomen en daarachter een wandel- en fietspad. In het midden is een pier waarover ze nogal dik doen. Hij is in 1827 al gebouwd door een dokter uit het leger van Napoleon, en het zou de langste houten pier van Europa zijn. Maar het is gewoon een vrij saaie pier met bijna aan het eind een restaurantje en een jachthaven.

Alsof we in de tropen zijn!

Achter het strand loopt een promenade van vijf kilometer.

Drukte én rust in Sopot

Hoe zit het met het eten daar? Van de pier loop je rechtdoor de Bohaterów Monte Cassino in, een voetgangersgebied met ontelbare restaurants en bars. Hier speelt het uitgaansleven zich af. Je kan er alle smaken van de wereld op je bord krijgen. Het kan er behoorlijk druk zijn, maar ga een zijstraatje in en je komt in een oase van rust. Zo aten we twee keer heerlijk op het terras bij Zaprava (ul. Pulaskiego 19/2), op een klein pleintje, kabbelende fontein voor de deur. We sliepen (via booking.com) in een ruim appartement in een mooi gebouw in een rustige buurt op loopafstand van feeststraat, trein en strand.

Bohaterów Monte Cassino is een en al bar en restaurant.

Je herkent het aan twee lullige nep-hijsbalken in de gevel...

Heilzaam water in Sopot

Wat kun je er verder doen? Sopot is (in Polen) beroemd om het water dat uit een 800 meter diepe bron komt. Er zit veel bromide en iodine in, smaakt een beetje zoutig en schijnt goed te zijn tegen ademhalingsproblemen en allergie; je kan het proeven bij het toeristenbureau en in het park uit een fontein. Er is (uiteraard) een museum over de stad, gevestigd in Villa Claaszen, ooit het bezit van een Pools-Nederlandse handelsman. Je kan naar een nagebouwd fort en de oude vuurtoren op. Er is een scheef huis, maar dat stelt ook niet zoveel voor. En je kan eindeloos wandelen en fietsen: het strand gaat van de haven van Gdynia tot de vuurtoren van Gdansk, 15 kilometer en er zijn veel bossen in de buurt. Gdynia is overigens een grote havenstad, niet bijzonder mooi, maar we namen de trein erheen, wandelden via strand en bos terug en hadden een perfecte middag.

Het heilzame water stroomt uit paddestoelvormige fonteinen.

Langs het strand om de paar honderd meter hippe en stijlvolle restaurantjes.

Het plein voor de pier heeft grootse allure; de vuurtoren is te beklimmen.

Koninklijke route in Gdansk

En Gdansk dan? Namen we ook de trein heen (3,80 zloty - ca.1 euro), en stapten uit bij station Śródmieście. Vandaar is het vijf minuten lopen naar de Koninklijke Route. Die begint bij de Gouden Poort en gaat dan over de ul. Dluga (Lange straat) naar de Groene Poort en je ziet er de meest prachtige gevels. Wat is hier na de oorlog, nadat de stad praktisch totaal was verwoest door het Russische Rode Leger, en vooral na de val van de Muur, een geld en moeite in restauratie gestopt!

Rons tip

Weet je het nog? Lech Wałęsa? De elektricien die hét gezicht werd van de vakbond Solidarność. De stakingen in Polen in de jaren zeventig? Het geweld dat op de stakers werd toegepast? Ben je in Gdansk bezoek dan zeker ook het Centrum voor Europese Solidariteit. Het European Solidarity Centre (ECS) is een museum dat het verhaal vertelt over de anticommunistische oppositie in Polen en Europa. Het belicht tevens het leven en werk van Wałęsa, die later uitgroeide tot een gevierd politicus, president en nobelprijswinnaar.

Uitzicht over Gdansk

Wat is er leuk om te doen? Daarna ga je bij de rivier Motlawa linksaf om naar de kade uit de Hanzetijd te kijken, en een oude houten kraan waarmee schepen werden gelost. Weer linksaf en dan naar de Mariacka-Basiliek, de grootste bakstenen kerk ter wereld, om de 82 meter hoge toren te beklimmen: na iets meer dan 400 treden kom je op een klein platform vanwaar je een prachtig uitzicht over de stad hebt.

Het oude centrum is vrij compact en je kan uren dwalen en je vergapen aan de panden. Er zijn heel veel monumenten en musea, maar een ‘must see': is toch echt de Artushof, een ongelooflijk rijk gedecoreerde zaal die vroeger als feest- en beurszaal voor de handels-elite dienstdeed.

Vanaf de Mariacka-basiliek heb je een fantastisch uitzicht over de stad.

Hollandse stempel

En er was iets met Nederlanders toch? We stapten ook de Dom Uphagena binnen, een 18e-eeuws herenhuis. En we kwamen langs Dom Holanderski, aan de Dluga Targ, met beneden restaurant, boven Holland House Residence. Het is te herkennen aan twee lullige nep-hijsbalken in de gevel. Nederlanders hadden in vroeger eeuwen nauwe betrekkingen met Gdansk en er woonden duizenden handelaren, handwerkslieden, bankiers en architecten, die een sterk stempel op de stad hebben gedrukt. Daaraan heeft de stad haar uiterlijk deels te danken.

Hollandse sporen.

Uit in Gdansk

Genoeg historie, heb je ook nog geshopt, gegeten en gedronken? Ze zijn niet echt van de winkelstraten, echt shoppen gebeurt in grote malls, waaronder het Forum, bij station Śródmieście. In de toeristengebieden draait het verder om souvenirs en vooral amber, fossiele hars die hier gevonden wordt. Er is zelfs een straatje met alleen amber-winkels, de ul. Mariacka. Qua eten: ze zijn gek op ijs, en dat is vaak lekkerder dan het Italiaanse, volgens een kenner. Er zijn overal terrasjes en overal kan je aan het publiek te zien goed eten en drinken. Een fijne tearoom vonden wij Maraska (ul. Dluga 31/32). We hebben heerlijke sandwiches gegeten bij Retro (ul. Piwna 5/6) en geborreld op een bordes bij café Kamieniga (ul. Mariacki 37/39). Qua diner sprong Mon Balzac eruit (ul. Piwna 36/39): heerlijke garnalen met op de achtergrond jazzmuziek.

Amber, amber en nog eens amber in stalletjes, winkels en er is zelfs een museum aan gewijd.

De kade bij de Motlawa herinnert aan de Hanze-tijd.

In de ul. Dluga vergaap je je aan de prachtige gevels.

De beroemde poort naar de scheepswerf van Gdansk; vroeger stond er nog ‘im. Lenina’ onder.

Het zes verdiepingen hoge Europese Solidariteits Centrum valt in het niet bij het monument ter nagedachtenis aan de in 1970 omgekomen stakers.

Lopen voor solidariteit

En toen naar huis? Nee. Manlief had gehoord dat er een tienkilometerloop was, de Bieg Westerplatte. Werd voor de zesenvijftigste keer gehouden en ging van Westerplatte - waar de Duitsers op 1 september 1939 de Poolse douanekantoren aan de haven beschoten en zo de Tweede Wereldoorlog startten - naar Stocznia Gdanska. Vroeger stond achter deze naam ook nog ‘im. Lenina’, maar dat hebben ze toch maar weggehaald. Het is de poort van de scheepswerf, waar in 1970 meer dan 40 doden vielen toen de politie een staking onderdrukte en waar vanaf 1980 opnieuw stakingen uitbraken, die leiden tot de oprichting van de niet-communistische vakbeweging Solidarność, en uiteindelijk tot de val van de Muur. En daarbij werd de loop ook nog gehouden ter ere van het 100-jarig bestaan van Polen in de huidige vorm. Enfin, ik ging naar het Europese Solidariteits Centrum dat daar is gebouwd en waar een mooie tentoonstelling is over de scheepswerf en Solidarność, en manlief ging hardlopen. Zijn hardloopmaten zijn nu jaloers op de mega grote medaille.

Instant solidariteit na de herdenkingsloop.