FrankrijkMet Harri op stap in Lyon

Komt het doordat generaties Nederlanders op weg naar Het Zuiden elke zomer met een bak jengelende kinderen tandenknarsend vastzaten in Lyonnaise tunnels, tussen drukke Rhône-oevers met rokende fabriekspijpen? Toen is mogelijk het foute beeld in de hersenpan van de Nederlandse toerist geëtst: 'Lyon. Industriestad. Mijden. Doorrijden. Nooit meer terugkomen!'

Verrukkelijke oevers

We doen onszelf tekort. Wij dronken Côtes du Rhône op verstolen terrassen, die achteloos leken uitgestrooid over middeleeuwse en hypermoderne stadswijken. We reden erheen op rode leenfietsen die we overal mochten pakken of neerzetten. Waren we moe, dan namen we tram, trolleybus of - over de Saône – de vaporetto. Want Lyon ligt aan liefst twee rivieren en heeft twee keer zoveel verrukkelijke oevers als Parijs.

De Lyonnais rijden net zo graag op de rode huurfietsjes, mét handig mandje en drie versnellingen...

Een carré van roze gravel

's Avonds liepen we vanaf de steile zijdewerkersheuvel Croix-Rousse terug naar het hotel. Over de oever van de Saône naar de gigantische Place Bellecour, een sidderend carré van roze gravel, omringd door ingenieus verlichte gebouwen. Boven alles uit pinkelden op de heuvel van Fourvière de Sacré-Cœur en het topje van de Eiffeltoren. Zo leek het. De roomwitte look-a-like Notre-Dame de Fourvière ligt naast de Tour Métallique, een ijzeren torentje dat door slimme plaatsing suggereert een kolos te zijn. Neen, wij misten Parijs niet. 

De Saône en Rhône

Houd je stadskaart de eerste dag bij de hand. Lyon ligt verspreid over Saône en Rhône, wemelt dus van de bruggen zodat het je snel duizelt. Op welke oever ben ik nou weer? De Saône is de kleinere rivier ('en de troebelste,’ zeggen de Lyonnais, 'want ontspringt in Frankrijk'). 600 meter verderop stroomt de bredere ('en schonere, want uit Zwitserland') Rhône dwars door het centrum. 

Oud-Lyon

De steile heuvel van Fourvière, ten westen van de Saône, is het oudste deel van de stad. Aan de voet ligt het opgeknapte Vieux-Lyon, met zijn renaissance erfgoed (jawel, Unesco!), toeristische straatjes en unieke traboules, waarover straks meer. 

Parijs in Lyon

Tussen Saône en Rhône ligt La Presqui'île, een energieke winkel- en hotelwijk met boulevards, museums, Opéra en een megalomaan Hôtel de Ville, gebouwd in de klassieke Haussman-stijl. Een klein beetje Parijs. 

Oude en moderne wijken

'Presqui'île' betekent schiereiland. Bij de onderste punt komen Saône en Rhône samen in La Confluence, de 'samenvloeiing', een futuristische wijk die je haat of omhelst. Bovenin Lyon ligt de aantrekkelijkste wijk: Croix-Rousse, de oude en thans vrij hippe zijdewerkerswijk.

Het rode fietsenplan...

Lyon heeft het beste en slimste vervoerssysteem van Europa. Rode leenfiets, onbemande metrotreinen, tram, trein, trolleybus, fietstaxi, vaporetto en twee funiculaires (kabelspoorbanen) haken als in een zijden wandkleed aan elkaar. Met de City- en de Vélo'v Card (het 'rode'-fietsenplan) zie je wel waar je uitkomt. Je hopt als een sprinkhaan boven en onder de grond naar museum, restaurant of Rhône-oever. Je loopt voor het ontbijt een lang stuk langs de rivier, peddelt terug op een leenfiets die je op een van de 346 leenplekken uit de rekken grist. Op het stuur van de fiets staat: 'Je ne roule pas sur les trottoirs'. Hoeft ook niet. Lyon is een fietsstad. De Lyonnais en Lyonnaises rijden net zo graag op de rode fietsjes, met handig mandje én drie versnellingen.

Onze zelf opgelegde opdracht in Lyon luidde: eet een andouillette, de 'worst from hell' uit de Franse keuken...

Het topje van de Mont Blanc

Fourvière: bling-bling kerk, neptoren en Mont Blanc. Met de groene metrolijn gaan we in noodtempo onder de Saône door naar halte Vieux-Lyon. Liftje in en uit, tien stappen naar de funiculaire en honderd meter naar boven, alsof het skivakantie is. Bovengronds zien we bij helder weer 117 kilometer verderop het witte topje van de Mont Blanc.

Lugdunum

We staan op de plek waar de Romeinen in 43 vóór Christus de plaats Lugdunum vestigden. De naam heeft niets met ons Leiden te maken. Er waren in die tijd wel vier Lugdunums in West-Europa. Achter ons op de esplanade staat het 'Eiffeltorentje'. De Tour Métallique blijkt een pretparkachtig stuk staal, dat als TV-zendmast wordt gebruikt.

Bling bling in de kerk

'Oeps!?', zegt een Nederlandse mevrouw naast me, na binnenkomst. Het interieur is paleis, draaimolen en schiettent tegelijk. Het goud van de grote mozaïeken brandt in de oogbol. Gotische, moorse en Griekse ornamenten vechten om de aandacht. Niets hier is oud. Bezoekers zijn dol op de Notre-Dame de Fourvière en terecht. Het is een bling bling-ode aan de Maagd Maria. Geen parochiekerk of plaats voor begrafenissen, maar een plek van pelgrimage en wonderen.

Lyon ontplofte

Voor de deur van de kerk ligt het oudste Romeinse amfitheater van Frankrijk. Tot de middeleeuwen leefden op deze plaats maar tien- tot twaalfduizend inwoners. In de Renaissance kwam de zijde naar Lyon. De stad ontplofte.

Verdwijnen in Lyon

Die eerste traboule van je leven vergeet je nooit. Eerst moet je lef opbouwen om op de knop van de intercom te drukken als de deur is gesloten. De deur zoemt open en je betreedt een smalle, lange gang met hoge plafonds en smalle wenteltrappen, die naar woningen leiden. Een traboule loopt onder de huizen van de ene naar de andere straat. Het is een verdwijngat.

Traboules om te ontsnappen

Loop van de Rue de St. Jean naar de Rue du Boeuf en je stapt in een andere wereld. Van de toeristische restaurants naar de kunstateliers. Vieux-Lyon heeft talloze traboules. Ze werden gebruikt om je snel door stad te verplaatsen, om de zijde droog te kunnen afleveren of om in de oorlog aan de Duitsers te ontsnappen. 

Van 'vieux' naar 'jeune'

De Rhône, die in Lyon Monet-achtig blauw kan zijn, wordt overspannen door luie bruggen in tintelend lichte kleuren. Een lang fietspad loopt over de rive gauche naar het noorden, naar de Cité Internationale, een modern complex met filmzalen, restaurants, appartementen en een geweldig Museum d'Art Contemporaine. 

Zondagmiddagpark

Vanaf het centrum passeer je op je rode Vélo feest-, dance, terras- en restaurantboten, ingenieuze speeltuinen, grote rieten ligstoelen met waterpartijen en grasvelden met meisjes in bikini. De Rhône suist voorbij met draaikolkjes en waaiers van stromingen in alle kleuren blauw. Achter de Cité ligt het Parc de la Tête d'Or. Een groot 'Engels' stadspark met vijvers, eilandjes, gebogen paadjes en een eeuwig zondagmiddaggevoel. Terug stappen we op de trolleybus, die stil en schoon tussen het museumterras en het park zoeft. 

Sensationeel uitzicht

Vanaf het centrum zuidwaarts fietsen is onverwacht interessant. Over de Rhône-oever kom je bij de Confluence, de plek waar Saône en Rhône elkaar bruisend in de armen vallen. De beschrijving van de wijk in mijn VVV-folder ('Confluence, een uitgesproken aantrekkingspool voor handel en vrije tijd') deed vooraf de rillingen over de rug lopen. Het beton rijst plotseling op: een grote winkel- en restaurantmall grenst aan een vrolijk haventje, met appartementen in Provençaalse kleurtjes, doorsneden met een metrolijn. De bovenste etage lijkt op het dek van een cruiseschip. Het uitzicht vanaf de loungestoelen op haven en heuvels is sensationeel.

Watertaxi

Rond de mall tref je weer een oneindige stoet van vervoermiddelen, die elkaar bijna doodknuffelen. We kiezen voor de vaporetto naar de oude stad, een nette uitvoering van de roestige Venetië-schuiten. Waar we vandaan komen, wil de kapitein weten. 'Oh Nederlanders. Die zien we hier niet veel.'

Hip en funky

Op de heuvel waar vroeger de zijdewerkers in de traboules een kommervol bestaan leidden, groeit nu een hip & funky buurtje vol boutiques en restaurantjes. De Boulevard de la Croix-Rousse ligt op de platte top van de grote heuvel, die is geschapen voor drukke, lokale voedselmarkten. 

Verbluffend uitzicht

Croix-Rousse is van een onbedoelde, bijna terloopse schoonheid. Je start bij de Opera en beklimt gestaag een van de steile trappenstraten. Het maakt niet zoveel uit welke route je neemt. Wandelend tussen middeleeuwse huizen kom je terrasjes, boutiques of glutenvrije restaurantjes tegen. Boven kun je kiezen uit tien verbluffende uitzichtpunten. 

Hallucineren

Het mooiste ligt bij Café Du Gros Caillou. Daar wordt de boulevard plotseling een grasveld met wilde tuintjes met een hallucinerend uitzicht over de Rhône. Op achteloos bijeengesmeten zonnestoelen wachten hier zo'n veertig super relaxte jonge inwoners het doven van het daglicht af. Serveersters lopen af en aan met plankjes Lyonnaise worst, bier en glazen Rosé Languedoc.

Onder het fornuis

En enige gevaar schuilt in het afdalen van het minieme wenteltrapje van het kleine wc’tje naar de keuken van Café Du Gros Caillou. Je zult deze maanden niet de eerste Nederlander zijn die in gelukzalige stemming de laatste trede mist en onder het fornuis glijdt.