NederlandOperatie Nachtwacht: bovenop een restauratie

Een live restauratieonderzoek van de Nachtwacht: waarom juist nu? Dat is simpel: dit jaar, op 4 oktober exact, is het 350 jaar geleden dat ‘onze’ wereldberoemde Rembrandt stierf. En om zijn meest beroemde werk zo goed mogelijk voor het nageslacht te bewaren is 'Operatie Nachtwacht' gestart; het grootste en meest veelzijdige onderzoeks- en restauratieproject van Rembrandts meesterwerk in de geschiedenis. 

Achter glas...

Maar liefst 25 mensen werken aan het onderzoek mee, van restauratoren tot fotografen, waarvan een deel dat doet in een speciaal hiervoor ontworpen glazen ruimte die de Nachtwacht nu omhult. Verder is de 376 jaar oude Nachtwacht momenteel volledig ‘naakt’, nu haar lijst er voor het onderzoek is af gehaald. Zo kunnen de specialisten nog beter hun werk doen. Voor het oog dus van de bezoekers. En dat is best bijzonder om te zien! 

Schoonmaakbeurt

De Nachtwacht zelf kostte Rembrandt minimaal een jaar om te schilderen, niet raar voor zo’n groot stuk, maar ook dit onderzoek zal zeker een jaar beslaan. 12.500 foto’s moeten er worden gemaakt in extreem hoge resolutie om vervolgens over te kunnen gaan op een grondige ‘schoonmaakbeurt’. Op de website van het Rijksmuseum kun je dit jaar het onderzoek via een livestream steeds blijven volgen.

Geen speciaal ticket nodig

Om naar Operatie Nachtwacht te gaan heb je geen speciaal kaartje nodig of een reservering. Je kunt gewoon je Rijksmuseumticket (wel handig online vooraf te boeken) of je museumkaart gebruiken. Je vindt de Nachtwacht gewoon op haar vertrouwde plek aan het einde van de Eregallerij van Nederlandse schilders. Je kunt je dus op weg naar de live restauratie eerst laven aan de prachtige werken van andere Nederlandse grootmeesters zoals Pieter Saenredam, Frans Hals, Johannes Vermeer, Jan Steen of Jan Asselijn. Samen vormen zij een indrukwekkende opmaat tot het spektakelstuk van Rembrandt en de Gouden Eeuw: de Nachtwacht. 

Ook leuk met kinderen

Dat het Rijksmuseum en deze Operatie Nachtwacht ook leuk is met kinderen ontdekte ik met mijn 3-jarige dochtertje. Het hele museum doorkruisen is wellicht wat veel gevraagd (ook voor volwassenen overigens: maak altijd vooraf een keuze vooraf wat je in elk geval gezien wilt hebben), maar een bezoekje aan de Eregallerij van de grote Nederlandse meesters is goed te doen. Of Operatie Nachtwacht. Of beiden.

Onderzoeken

Gewapend met een eigen kinderticket in de hand (gratis t/m 18 jaar) en een potlood plus kinderroute annex opschrijfboekje gaan we van start. Alleen al in de voorhal kijkt ze haar ogen uit: de prachtig beschilderde plafonds nodigen gelijk uit om te liggen en de gebrandschilderde ramen en kleurrijke mozaïekvloeren moeten ook goed bekeken worden en bevoeld. De Eregallerij zelf heeft genoeg bankjes voor de kleine om op te gaan zitten tekenen, zodat er tijd genoeg is voor mij om even goed te kijken. En uitermate interessant blijkt de Nachtwacht zelf. Ze is uitermate geïnteresseerd wat er in dat glazen hokje eigenlijk gebeurt en te zien is. Kortom, een geslaagd uitje, zelfs met zo’n kleintje.

Uitzonderlijk talent

Maar wie was Rembrandt dan eigenlijk? Al is Rembrandt van Rijn vandaag de dag onomstotelijk het icoon van Amsterdam, zijn leven begon toch echt in Leiden. In 1606 werd hij als negende van tien kinderen geboren als zoon van een molenaar en bakkersdochter. Rembrandt kon, als enige kind, naar de Latijnse school en werd hij zelfs ingeschreven bij de Leidse universiteit. Toch zou hij nooit gaan studeren. Zijn wens om schilder te worden is namelijk zo groot dat zijn ouders zich genoodzaakt zien om 'haren Soon uyt de Schole te nemen, ende volgende zijn begeeren te brengen ende besteden, by een Schilder'. Zo startte Rembrandt zijn opleiding tot schilder en al snel wordt zijn uitzonderlijke talent duidelijk. Zijn spectaculaire, pijlsnelle ontwikkeling laat hem direct opvallen en levert hem al op jonge leeftijd vele opdrachten op. 

Succesvol portrettist

Maar nooit kiest Rembrandt voor de geëffende paden en altijd is hij op zoek naar nieuwe inzichten en mogelijkheden. Zo wordt Rembrandt duidelijk een revolutionair in een tijd – de Gouden Eeuw - waarin Nederland toch al internationaal opvalt door innovativiteit en pionierszin. Toch is het niet zijn historiegenre, maar de portretkunst die Rembrandt zijn grootste roem bezorgt. Wanneer Rembrandt namelijk rond 1630 naar Amsterdam verhuist gaat hij daar juist aan de slag als portrettist en heeft direct groot succes. De Nachtwacht, die hij in 1642 afrondt, zal uiteindelijk het hoogtepunt betekenen van zijn gehele carrière. Niet slecht, als je bedenkt dat het vandaag de dag nog altijd een van de beroemdste schilderijen ter wereld is.