ItaliëKunst en natuur: Arte Sella in Borgo Valsugana

Markt in Borgo Valsugana 

Het is marktdag in Borgo Valsugana. Waar ik ook kijk, zie ik kraampjes, zowel op het grote plein als in de straten langs de rivier Brenta. Lokale bewoners van ‘El borgo’ (de plaatsnaam in dialect) praten elkaar bij over de laatste nieuwtjes tussen de kledingrekken en bij de kaasboer. De toeristen pik je er zo tussenuit en ik zie dat ze graag bij de kramen met lokale producten iets kopen. Bij de bar op de ‘piazza Degasperi’ ontmoet ik Patricia die voor het lokale VVV kantoor Caldonazzo in Valsugana werkt. 

Klein Venetië 

Terwijl we een kop koffie drinken, vertelt ze mij dat het elke woensdagochtend markt is in Borgo Valsugana, het gehele jaar door. Ondertussen vraag ik haar waarom Borgo ook wel ‘klein Venetië’ wordt genoemd. Dit is vanwege de rivier Brenta die Borgo Valsugana rechtstreeks met de Venetiaanse lagune verbindt. Maar ook de portieken en mooie paleizen langs het water en de fraaie Venetiaanse brug uit de 15e eeuw geven het sfeervolle Borgo een vergelijkbare sfeer als in de waterrijke stad in Veneto.  

Onderweg naar de Venetiaanse lagune  

We wandelen door het mooie dorp en over de eerdergenoemde brug. Daar valt mijn oog op een ‘vliegende man’ boven het water en Patricia vertelt mij dat dit onderdeel is van Sky Museum. Dit is een samenwerking tussen de gemeente Borgo Valsugana en Arte Sella om artistieke werken in een bewoonde omgeving een podium te geven. Immers Arte Sella staat voor kunst in de natuur in de mooie vallei Sella en daar gaan we na ons bezoek aan de markt naartoe. 

Natuurlijk experiment wordt Arte Sella  

In 1986 komt een groep vrienden bij elkaar bij Villa Strobele in de Sella vallei en bespreken een experiment dat ze in gedachten hebben; het creëren van kunst in en met de natuur. De voorwaarden die ze daarbij afspreken zijn dat niet de kunstenaar, maar de natuur de hoofdrol speelt en dat dezelfde natuur het kunstwerk ‘zal afmaken’. De bescherming van de omgeving is van groot belang en de kunstwerken dienen zoveel mogelijk met natuurlijke materialen te worden gemaakt.  

Internationale werken  

Arte Sella is inmiddels uitgegroeid tot een begrip en internationale kunstenaars realiseren maar al te graag een werk in het park. In totaal zijn er drie te bezichtigen delen met bijna 70 kunstwerken: in de tuin bij Villa Strobele, langs het wandelpad Montura en bij het grote park bij Malga Costa. 

Wij starten bij Villa Strobele en wandelen langs de meest uiteenlopende installaties en ik val direct voor een recente creatie van de architect Carlos Marreiros. In het groen lijken de punten op de spitse toppen van de mij geliefde Dolomieten.  

Kunst is voor iedereen 

Vanaf Villa Strobele kun je in circa anderhalf uur naar Malga Costa wandelen, maar Patricia moet vanmiddag weer op kantoor zijn, dus gaan we met de auto. We lopen vanaf de tweede parkeerplaats in tien minuten via groene weides naar de entree. 

Kunstenaar Peter Randall Page 

Vrij snel na de start van de route zie je bij het werk van Peter Randall Page hoe hij zijn creativiteit met een oneindige lijn op een grote ronde rots heeft losgelaten. Je krijgt steeds een ander resultaat naarmate je er omheen loopt en het licht erop verandert.  

Koepel van Aeneas Wilder 

Aan de andere zijde van het pad staat een grote houten koepel van Aeneas Wilder waar je binnen kunt stappen. Intiem en open tegelijkertijd doordat je tussen de houten delen de prachtige natuur kunt zien. En bijzonder te merken hoe het geluid vervormd zodra je binnenin loopt of spreekt.  

Nog meer kunstwerken 

De ‘gewone wortel’ van Henrique Oliveira laat je nadenken over hoe dit mogelijk is, de onzichtbare vrouw van Cedric Le Borgne zie je of je loopt er zo voorbij en zo kan ik wel doorgaan over de kunstwerken die je tegenkomt. Sommigen moet je even naar zoeken, anderen duiken voor je op, er zijn werken die je direct ‘pakken’ of juist helemaal niet. De natuur is en blijft continue de rode draad.  

Kathedraal van Giuliano Mauri 

Het grootste werk is de natuurlijke kathedraal van Giuliano Mauri uit 2001 en heeft de afmetingen van een echte gotische kerk. De planten groeien jaarlijks circa vijftig centimeter tot deze over enkele jaren de uiteindelijke definitieve vorm van de kathedraal zullen hebben. We ronden het bezoek af met een lunch bij de sfeervolle bistrot Dall’ Ersilia en concluderen dat een bezoek zowel rustgevend als inspirerend werkt. Ook weer zo’n ‘mis deze niet’ als je in Valsugana Lagorai komt.  

Waar en hoe Borgo Valsugana  

Borgo Valsugana kun je per auto, met de fiets via het fietspad door Valsugana of met de trein heel goed bereiken. De afstand vanaf de meren van Levico en Caldonazzo is circa 20 kilometer. Wandel sowieso over het plein, de Venetiaanse brug, onder de portieken langs de Brenta rivier en door de straat Corso Ausugum. Woensdagochtend is er markt.  

Arte Sella in Valsugana Lagorai  

Arte Sella in de Sella vallei is goed te bereiken met de auto of de fiets (e-bike is handig in verband met het hoogteverschil) met duidelijke bewegwijzering (SP 40) vanaf Borgo Valsugana. De afstand vanaf Borgo is circa 10 kilometer tot Villa Strobele. Voor informatie over het park en de openingstijden, zie www.artesella.it

Tip met kinderen: doordat je al wandelend steeds weer een kunstwerk ontdekt is dit park ook zeker de moeite waard met kinderen.  

Meer informatie over de streek en accommodaties: www.visitvalsugana.it  

Tekst en foto’s Sytske Maaijen