BelgiëWendelijn tipt Wereld van Breugel: fascinerende ontdekkingstocht

Je raakt niet snel uitgekeken als je naar een schilderij van Bruegel kijkt. Overal waar je kijkt, gebeurt wel íets. Je voelt direct dat Bruegel je wilt meenemen op speurtocht en je probeert te prikkelen en nieuwsgierig te maken.

Ín de Wereld van Bruegel

Datzelfde geldt ook voor de festiviteiten in Vlaanderen dit jaar: op veel plaatsen gebeurt wel iets omtrent Bruegels werk en je kunt soms zelfs letterlijk de werken én wereld van Bruegel instappen. Prachtige video-installaties, 3D reconstructies, VR tours, interactieve games, fietstochten en Bruegeldiners helpen allemaal om Bruegel (nou ja, zijn werk) weer tot leven te brengen. 

Voor iedereen

Er is voor ieder wel wat wils; van de diehard museumstapper (ondergetekende), de Bruegelkenner, de Bruegelmaagd, de wandelaar, de fietser tot aan de lekkerbek, de gezinnen met kinderen en alle mogelijke combinaties ervan… Aan iedereen is gedacht. Reden genoeg om weer eens richting Vlaanderen te trekken dit jaar!

Introductie Bruegel

Maar voordat je je tripje naar Vlaanderen plant (wat je wel moet doen), eerst is een kleine introductie wel op zijn plek. Want hoewel Pieter Bruegel de Oudere in Vlaanderen - en internationaal - een zeer grote naam is, zijn wij in Nederland veel minder bekend met hem. En dat terwijl Bruegel juist een schilder is die Nederlanders zal aanspreken; eigenzinnig, fantasierijk, kleurrijk, humoristisch, maar ook uitdagend en realistisch met oog voor de gewone mens en de ontwikkelingen van zijn tijd.

Bruegel was populair

Zijn stijl is dus heel anders dan de meer mathematische en op de oudheid geïnspireerde Italiaanse renaissancekunst die in Bruegels tijd nog altijd zeer populair was, maar toch leverde het hem toen direct wel grote populariteit op. 

Eigenzinnig, fantasierijk, kleurrijk, humoristisch...

Een Bruegel leverde veel op

Zowel de Europese vorstenhoven van zijn tijd (waaronder het Habsburgse hof, de vorst van de Nederlanden) als de vele rijke koopliederen die de zuidelijke Nederlanden op dat moment rijk was betaalden goed voor ‘een Bruegel’. Aan geld en klanten dus geen gebrek, want de Zuidelijke Nederlanden was op dat moment de ‘place to be’. 

Ontdekkingstocht van een bijzondere tijd

Brugge en daarna Antwerpen waren in de zestiende eeuw namelijk dé handelscentra van de wereld, wat niet alleen zorgde voor de aanvoer van financiële rijkdommen, maar ook voor de toevoer van nieuwe ideeën, kennis en culturen. Want Bruegel leefde in een bijzondere tijd: het was de eeuw van de grote ontdekkingsreizen, van de eerste wereldeconomie, van de opkomst van een nieuwe sociale klassen (een middenklasse; de kooplieden), van de renaissance en het humanisme en van de grote religieuze twisten tussen katholieken en protestanten. 

Eigen stijl

Bruegel leefde en werkte in het hart hiervan en dat is te zien in zijn werken. Toch zou Bruegel alsnog zijn boeiende thuishaven voor twee jaar verlaten als hij een, in die tijd nog gevaarlijke, reis onderneemt naar Italië, de zogenaamde 'bakermat der kunsten' en het hart van de renaissance.  Maar ondanks deze reis werd Bruegel geen klassieke renaissance-schilder, maar bracht zijn impressies van zijn reis én zijn Vlaamse omgeving juist bijeen in een zeer eigen, kenmerkende stijl waarbij een fantasie en realisme je bijna het werk intrekken.

Lopen in een Bruegel landschap

En zo’n werk van Bruegel inlopen, dat kan bijvoorbeeld in Bokrijk. Bijzonder is dat je in dit prachtige, bosrijke openluchtmuseum geen origineel werk van Bruegel zal vinden. De bedenker van het park liet zich echter voor het landschap van het park, met 120 historische huizen afkomstig van 44 gemeenten, inspireren door de landschappen in de werken van Bruegel! Je loopt dus als het ware in een Bruegel landschap, iets waar de schilder juist zo beroemd om is. Op verschillende plaatsen in het park staat werk van Bruegel centraal, maar steeds op andere wijze. Dit maakt de ervaring fris en leuk. Het interactief Bruegelparcours dat de ruggengraat ervan vormt, combineert namelijk zowel tentoonstellingen, theater, als een Bruegelgame en in de in de horecazaken in het museum kun je proeven van gerechten die geïnspireerd zijn op bijzondere ingrediënten uit de 16e eeuwse volkskeuken.

Interactief de middeleeuwen in

Maar twee dingen sprongen er voor mij echt uit: de interactieve game die je door gebruikmaking van een polsbandje met chip allerlei ontdekkingen laat doen door het park (leuk om met (klein)kinderen te doen) en de twee Bruegel-werken die interactief centraal staan. Het eerste vind je in de Lommel Kattenbos-schuur, waar de reeks De Maanden centraal staat. Het verdwenen zesde deel ervan is door videokunstenaar Frits Jeuris gereconstrueerd door luchtfoto’s van het Bokrijk landschap als inspiratie te nemen. Het resultaat is een subtiel bewegend ‘schilderij’ dat bizar genoeg in de reeks niet direct opvalt! Heel bijzonder. 

Van toen naar nu

Het andere interactieve werk vind je even verderop in de Zuienkerkeschuur waar je door een grote spiegelprojectie letterlijk het werk De Strijd tussen Carnaval en Vasten instapt. Ook vind je hier een versie van het schilderij, waarbij met speciale videotechnieken de onderdelen van het schilderij langzaam vervagen in moderne equivalenten. Hoepelaars worden gamers en een stel handelaren krijgt geruisloos een beursindex achter zich geschoven. Door dit soort moderne twists weet Bokrijk de actuele waarde van Bruegel mooi te onderstrepen en je als bezoeker echt te betrekken. Een leuk uitje dus, zeker voor het gezin!

Zie voor alle (toegangs)informatie en meer over dit openluchtmuseum het tweede Bruegel-verhaal van Wendelijn.