MexicoGuanajuato: provincie vol cultuur en historie (1)

Mijn tocht door Guanajuato begin ik in San Miguel de Allende. Kerken, klokken, torens, kunst, dat is SMA in een notendop. Een rijke stad met veel historie. Ontstaan in 1542, maar vanaf 1700 werd het een graag geziene stad waar de gegoede burgerij op vakantie ging. In de oude binnenstad vind je heel veel (boetiek)hotelletjes en restaurants met elk gezellige rooftop-terrassen. Alleen al in het oude deel vind je maar liefst negen kerken. Je kunt er je hart ophalen aan de pracht en praal van de kerk met onder andere een Jezusbeeld uit 1547. 

Stad vol kunst

Elke stad in de provincie heeft zo haar eigen kenmerk. Is dat in Leon bijvoorbeeld de schoenenindustrie, in San Miguel de Allende draait het om kunst. In de Fine Art School, dat in een voormalig klooster huist en een oase van rust is in de drukke binnenstad, vind je een enorme mural van Davíd Alfaro Siqueiros. Een temperamentvolle muurschilder die al eens een leerling van de trap zou hebben geduwd en uiteindelijk na onenigheid met het bestuur per direct het pand verliet en nooit meer terugkwam. De muurschildering was nog niet af en is onlangs gerestaureerd. Veel meer kunst vind je in La Aurora. De voormalige textielfabriek is nu een enorm kunstencentrum met zo’n zestig aanbieders van soms zeer exclusieve stukken. 

Lekker slenteren door de stad

Loop lekker rond door de bijzondere binnenstad. Je vindt er onder andere de grootste bibliotheek buiten Mexico-Stad. Alles is vrij toegankelijk, er zijn mooie groene pleintjes en er zijn leuke cafeetjes en restaurants om te verpozen. Tip: in het Casa Blanca Hotel vind je het Fatima rooftoprestaurant met een internationale kaart met lekkere gerechtjes. 

Heerlijk boetiekhotel

Ik logeerde er in Casa No Name. Een piepklein luxueus boetiekhotel in de oudste straat van de stad met maar zes kamers. Gevestigd in een eeuwenoud bisschopshuis met er tegenover de oudste kerk en de oudste priesterschool. Overigens speelt kunst ook weer een rol in dit schitterende pand. Er zijn namelijk wandschilderingen van Antonio de Pocasangre, een artiest die ook de muurschilderingen verzorgde in het Heiligdom van Jesús de Nazareno de Atotonilco, waardoor het exclusieve karakter van dit hotelletje nog eens wordt geaccentueerd. 

Cultuur in het hotel

Het was de Amerikaanse modefotografe Deborah Turbeville die de mural van de beroemde schilder ontdekte en ze kocht het huis in 1961 om het te gebruiken als studio voor haar foto’s die ze maakte voor o.a. Valentino en Chanell. De huidige eigenaresse Lourdes kocht het in 2013 via Sotheby’s van de foundation van Tubeville met het idee om het voor haarzelf te gebruiken. Maar toen ze de importantie van de mural en het werelderfgoed besefte vond ze dat het opengesteld moest worden voor het publiek. 

Tunnels voor geestelijken

Maar niet zo maar voor iedereen. Wel voor mensen die snappen wat het betekent, zo’n huis en haar geschiedenis. Ze kreeg permissie om er een exclusief en klein hotel van te maken. Eenmaal aan het renoveren kwamen ze tunnels tegen waarvan wordt aangenomen dat ze werden gebruikt door de geestelijken om van en naar de religieuze plekken te komen en te ontsnappen aan de Inquisitie. In een van de kamers heb je via een glazen vloer zicht op de tunnels en de spullen die ze er hebben gevonden. 

Met een ballon over de stad

Ook maak ik hier, super vroeg in de morgen, een prachtige ballonvlucht over de stad en de omgeving. We vertrekken in het donker, maar al snel begint het te gloren en piekt de zon op enig moment over de bergkam heen. Na een dik half uur is het al weer voorbij en zet de piloot ons keurig af in een veldje, vlak bij de wagens waar we mee worden teruggebracht. Maar niet natuurlijk voordat we met een (nep)bubbeltje hebben geproost op de goede vlucht. 

Ik reis door naar Dolores Hidalgo, ook weer zo’n historische plek. Maar voor ik er ben, stop ik in Atotonilco om het het eerder beschreven heiligdom met de muurschilderingen van Pocasangre te bewonderen. Ik ben niet de enige. Regelmatig komen er busladingen vol toeristen, maar ook bedevaartgangers. Veelal oorspronkelijke bewoners die ooit werden verdreven van hun plek. Veel meer is er overigens niet in Atotonilco, behalve dan de aanpalende straat bij het heiligdom tjokvol kraampjes met louter religeuze prullaria. 

Wijn proeven onderweg

Voordat ik me op Dolores Hidalgo mag storten proeven we wijn bij wijngaard Tres Raices. Een hypermodern uitziend gebouw slokt alleen al drie hectare op van het 28 hectare grote wijnland. Gloednieuw, want de eerste wijn van dit stuk land kun je pas in de derde helft van 2020 proeven. Ze denken er 100.000 flessen te kunnen produceren. En de opslag is goed voor 2000 eikenhouten vaten. Er komt een hotel bij, Casa Raices, met verschillende losstaande villaatjes en er is een restaurant, Terruño, waar je de wijn kunt combineren met verfijnde gerechten. Gelukkig had ik een chauffeur… Prijzen varieren van 200 pesos voor de eenvoudige Blanco tot 690 voor de Temperanillo of Merlot (van 10 tot 35 euro). 

Historie in Dolores Hidalgo

Dolores Hidalgois misschien wel de meest belangrijke historische stad van het land. Vanuit hier begon ooit de vrijheidsstrijd om onder het juk van de Spanjaarden uit te komen. Overigens, de stad heette ooit Dolores naar de gelijknamige heilige maagd. En Hidalgo is er later aan toegevoegd, want Miguel Hidalgo was degene die vanuit dit stadje de vrijheidsstrijd in gang zette. 

Geschiedenisles

Wat gebeurde er precies? Miguel Hidalgo was een nogal vrijgevochten priester. Hij vestigde zich in de stad en sloot zich op enig moment aan bij een groepje mestiezen (mensen van een gemengde etnische afkomst, in dit geval ‘bastaarden’ van de Spanjaarden) die een opstand tegen de overheersers wilden beginnen. Dat plan werd ontdekt en ze zouden worden vervolgd en gedood. Dus luidde Hidalgo op 16 september 1810 de klokken van de Iglesia de Nuestra Señora de los Dolores, hield daar een vurige toespraak over onafhankelijkheid (Grito de Dolores) en trok met een aantal mannen ten strijde om de Spanjaarden te verdrijven. Elf jaar en elf dagen later lukte dat pas. Mexico is overgens wel een van de weinige landen ter wereld waar de onafhankelijkheid wordt gevierd op de dag dat de strijd begon en niet toen het eindigde. 

Stad van ijs en keramiek

Goed, laten we die historie even achter ons en bekijken we de stad verder. Hier draait het om keramiek en ijs. Dat laatste uit zich in ontelbaar veel ijssalonnetjes en stalletjes en de meest uiteenlopende smaken. De keramiekproductie stamt nog uit de tijd dat priester Hidalgo naar de stad kwam en de burgers met het proces liet kennis maken. Ik bezoek met kenner Miguel Castillo Martinez het fabriekje van Jaime midden in de stad waar rond de binnentuin zo’n tien man dagelijks bezig zijn met het maken van mallen, de klei, het uitharden, glazuren, design erop tekenen, inkleuren en het bakken. Alles met de hand…

Verrassende stad

Wandel je door de stad dan vallen de schitterende eeuwenoude hacienda’s op met enorme binnentuinen. Het stikt er van de barretjes en restaurants. Stuk voor stuk strak ingerichte moderne en sfeervolle plekken met uitstekende gerechtjes. Of het nou voor ontbijt, lunch of diner is. Verrassende stad dus, zo midden in het land. En prijstechnisch valt het ook allemaal reuze mee. 

Cultuur in de stad

Neem een kijkje in het net geopende wijnmuseum, waar de historische wijncultuur van het stadje wordt uitgelegd. En bezoek zeker Museum José Alfredo Jiménez. Een eerbetoon aan de beroemde Mexicaanse volkszanger die meer dan 400 songs schreef, geen instrument bespeelde en z’n deuntjes componeerde door ze te fluiten. Zijn liedjes gaan over een Charro, type ruwe bolster/blanke pit die verliefd wordt maar wordt genegeerd en z’n gebroken hart wegdrinkt. Hoe populair hij ook was, hij was een met het volk. Geheel naar de mannen waar hij over zong, dronk hij zich dood op z’n 47ste. Tot op de dag van vandaag worden zijn liedjes gespeeld. Het museum is gevestigd in het huis waar hij is geboren. Maar dan ben je er nog niet, want de volkszanger heeft zelfs een eigen mausoleum op de grote begraafplaats van Dolores Hidalgo. Het wordt dagelijks bezocht door honderden fans en voor de ingang vind je de commercie met zijn muziek en winkeltjes.