NederlandFijn fietsen langs kunst en cultuur in Limburg

Het Limburgs heuvelland kent een uniek landschap dat duidelijk afwijkt ten opzichte van de rest van Nederland. Veel dorpen doen on-Nederlands aan door de vakwerkhuisjes en de Limburgse boerderijen die vaak de afmetingen van een burcht hebben. Maar daarnaast kent Limburg een rijk scala aan kunst en cultuur. Nergens in Nederland zijn zoveel verenigingen: van de schutterij tot de harmonie. Kapelletjes en eenzame kruisbeelden vormen een harmonie met de natuur.

Boze Belgen

Het kneuterige stationnetje van Eijsden is het Nederlandse station met de minste reizigers. Het is ook het enige station in ons land dat alleen bereikbaar is met Belgische treinen. Het treinritje vanaf Maastricht is een verhaal apart. Het boemeltje van onze zuiderburen is stokoud: meer een museumtreintje. We krijgen het gevoel dat een tijdmachine ons jaren terug heeft gebracht.
Op 9 november1918 kwam in Eijsden de Duitse keizer Wilhelm II met gevolg aan. Duitsland stond op het punt de Eerste Wereldoorlog te verliezen. De keizer vroeg om asiel in het neutrale Nederland. Na twee dagen oponthoud kon de keizerlijke trein vertrekken naar de buurt van Doorn, waar de afgezette vorst tot 1941 heeft gewoond. De Belgen waren hier woedend over en vroegen om uitlevering.

Gevarieerde fietsroute

Vanuit het Maasdal gaan we vrij snel het plateau op. De hellingen zijn bedekt met appel- en perenbomen. In een belevingsboomgaard maken we kennis met oude rassen. Ook dit is cultuur. Een bordje 'aardbeien en kersen proeven' verleidt ons snel om alweer te stoppen.. Het heuvelland biedt schitterende vergezichten. Nog meer schoonheid krijgen we voorgeschoteld als we de uitkijktoren Mesch opklimmen.
 De route kent diverse kastelen. Het kasteel van Mheer uit de 14e eeuw biedt uitzicht vanaf een heuvel. Het middeleeuwse verdedigingwerk is nog altijd bewoond.

Fietsen op de grens

Van Mheer naar Noorbeek is het slingeren, dalen, klimmen en wederom dalen. Noorbeek is het de dorp van de bron van Sint-Brigida, de beschermheilige tegen mond- en klauwzeer en andere veeziektes. Op de tweede zaterdag en zondag na Pasen richt de bevolking de Sint Briej-den op. Volgens de traditie haalt een stoet van 30 versierde boerenpaarden de boom op. Onderweg stopt de optocht een paar keer bij een café. Het mondt uit in het feest Dit is Limburg! Herberg St-Brigida serveert niet alleen lekker eten, maar het etablissement is ook een soort Brigida-museum.
 Bij het nietige gehucht Ulvend worden de knooppuntenbordjes ineens blauw: de kleur van de borden in België. We fietsen precies op de grens. Weer volledig in Nederland presenteert Terlinden ons een rijtje vakwerkhuizen afgewisseld door Limburgse boerderijen met de kenmerkende grote deuren naar de binnenplaats.

Amerika in Margraten

Margraten is de plaats van het Amerikaanse oorlogskerkhof. In het centrum staat een kunstwerk om de Amerikaanse-Nederlandse verbroedering te benadrukken. Ter herinnering is een blauwe hemelboom geplaatst. Eveneens op dit plein staat de schutter eenzaam naast zijn geweer. Het feest van de schutterij lijkt over.


Fietsroute over het mooiste fietspad

Limburg kent diverse uit mergel opgetrokken kerken. Op de toren van de Sint-Barbarakerk van Scheulder zijn tientallen namen gekerfd. Het is helaas nog niet donker, maar zodra de duisternis valt zorgt een kunstzinnige verlichting voor een geheimzinnige gloed. 
Onze wielen rollen inmiddels op het mooiste fietspad van Zuid-Limburg. Het plateau van Margraten geeft een gevoel van een zee aan ruimte. Tussen de wuivende gewassen staat religieuze kunst in de vorm van kapelletjes en kruisbeelden in het landschap.

Alles mergel

Op een markante plek lijkt de Van Tienhovenmolen over de hoogvlakte te waken. De enige Nederlandse molen die uit mergel is opgebouwd. Helaas zijn de wieken er in mei 2021 afgehaald voor renovatie, maar ze komen terug. Wel een merkwaardig gezicht: een molen zonder wieken.
 Mergel was zeer gevraagd. Niet alleen de Sint-Pietersberg aan de overkant van de Maas is afgegraven. De voormalige mergelgroeve van ’t Rooth ligt er bij als een mega holle kies in de heuvelwand. De natuur lijkt echter het menselijk ingrijpen langzaam terug te nemen. Langs de kale wanden ontwikkelen zich bossen en bloeien welriekende acacia’s.

Mooi slot aan een fijne fietsroute

Eijsden is een waardig slot. We krijgen een soort ererondje door het dorp van de enigszins verlegen kapelaan Odekerken uit de tv-serie Dagboek van een herdershond. De serie is in dit passende decor is opgenomen. De kern van deze plaats aan de Maas is beschermd dorpsgezicht.
 Op de Vroenhof blinkt een levensgroot kunstwerk van een rijtje dansende mensen. Dit is de Cramignon. Tijdens het jaarlijkse feest de Bronk, twee weken na Pinksteren, dansen inwoners van Eijsden hand in hand om de marcherende harmonie heen. Iedereen in Eijsden kent deze dans, want de Cramignon is onderdeel van het lespakket op de lagere school De Cramignon. De dans is overgewaaid vanuit Wallonië aan de overzijde van de Maas. 
Op het terras van Aon ’t Bat aan de Maas genieten we na van onze fietsroute met uitzicht op de rivier. Ondertussen vaart het veerpontje met de toepasselijke naam Cramignon af en aan naar Wallonië aan de overkant.