DuitslandRuhrtal Radweg: fijne fietsroute in groene long

Winterberg in het Sauerland is Duitslands drukste skioord ten noorden van de Alpen. In de zomer kan hier natuurlijk niet wordt geskied, maar dan biedt het Sauerland de Bike Arena: een 2.000 kilometer lang netwerk voor mountainbikers.Dit is net als bij skipistes onderverdeeld in diverse moeilijkheidsgraden. Wil je echter op gewone paden fietsen, dan is de 240 kilometer lange Ruhrtal Radweg een goed idee. Deze bewegwijzerde fietsroute voert je van de bijna 700 meter hoge Ruhrkopf, waar de Ruhr ontspringt, simpel stroomafwaarts naar de Rijn.

Fietsen vanaf de bron

De kraamkamer van de rivier is een nietig bronnetje. Langzaam borrelen wat druppels water tussen de rotsen omhoog. Het gootje met piepjong Ruhrwater kruist het fietspad. Al spoedig krijgt de prille Ruhr versterking van andere stroompjes die naar beneden rollen. Gezamenlijk vormen ze een kabbelend beekje. Het water komt nu van alle kanten en bij de Pferremühle is de stroom al zo sterk dat in deze molen hout op waterkracht gezaagd werd. Aan bomen overigens geen gebrek, want wij fietsen tussen dichtbegroeide bossen.

Omlaag in het Sauerland

De eerste kilometers gaan fors naar beneden: 15% waarschuwt een bord voor de Mariagrot van Assinghausen, maar soms moeten wij ook een stukje naar boven. Het voordeel is het uitzicht. In dit eerste deel is weinig bebouwing, maar net als onze trek in koffie begint te borrelen, doemt Konditorei Hagemeister in Olsberg op. Een konditorei in Duitsland betekent altijd een ruime keuze aan gebak. In de tuin beveelt Konditormeisterin Anna Luse mij haar specialiteit aan: een muis met marsepeinvulling.

Vakwerkhuizen onderweg

Het dal wordt hier breder en dat betekent meer ruimte voor dorpen en stadjes aan de route. Maar plaatsen kunnen ook leuk zijn, zoals het tussen een meander van de inmiddels serieuze rivier gelegen Arnsberg met het middeleeuwse centrum. Op de vakwerkhuizen prijken vooral religieuze spreuken.

Fietsen langs vergane industrie

Tot Fröndenberg konden de schepen op de Ruhr varen. Voor de komst van de spoorwegen was scheepvaart onontbeerlijk voor de ontwikkeling van de industrie. Hier begint dan ook het Ruhrgebied. Door het sluiten van de mijnen is veel zware industrie verdwenen. De regio zoekt nieuwe kansen en noemt zich nu Metropole Ruhr. Kunst en cultuur zijn nieuwe uitdagingen. Veel vervallen dominant aanwezige kolossen als fabrieken, hoogovens en mijnschachten uit de vergane glorie van kolen en staal zijn opgeknapt als industrieel monument met een eigentijdse, publieke functie. Dankzij deze inspanning werd de Metropole Ruhr Culturele Hoofdstad van Europa 2010. Deze inspanning leverde blijvend resultaat.

In de echt verbonden door een smid

Diverse van de complexen liggen direct aan de fietsroute langs de Ruhr. Dit begint al in Fröndenberg met de voormalige kettingsmederij. De werkplaats is nu een populaire locatie voor het voltrekken van een huwelijk. Een smid smeedt het bruidspaar letterlijk aan elkaar.

Fietsen door een groene long

Eenmaal in het Ruhrgebied verandert het landschap langs de fietsroute, met uitzondering van de monumenten weinig, want de Ruhr vindt zijn weg door een voornamelijk groen dal tussen alle bebouwing. Ook tijdens de 150 jaar van zware industrie heeft de strook rond de rivier altijd een functie van groene long tussen alle industrie gehad.

Mooie uitstapjes onderweg

Behalve industriële monumenten staan ook oudere gebouwen als kloosters en burchten op de heuvels naast het water te pronken. De diverse langgerekte meren, die zijn ontstaan na de aanleg van dammen, vormen belangrijke recreatiegebieden voor de inwoners van de metropool: een ideale gelegenheid om het fietsen af te wisselen met een kanotochtje. Op de diverse meren is ook een tochtje met een passagierschip mogelijk. De fiets kan mee aan boord. Een ander uitstapje is het museumspoortje bij Wetter.

De mijn in! 

In de Zeche Nachtigall krijgen we een heus mijnwerkerspak aangemeten om de ondergrondse wereld van de steenkolenwinning te ervaren. Vooral kinderen vinden het fantastisch. De kolen uit deze mijn werden verslonden door een gigantische stoommachine in een hal naast de mijn. Veel rustiger brengt een fluisterpontje ons naar de overkant. Dit werkgelegenheidsproject is zo’n spetterend succes, dat al snel een aanzienlijk grotere pont moest worden ingezet.

Terug naar 50 jaar geleden

Ondanks alle oprukkende industrie heeft de middeleeuwse binnenstad van Hattingen zich uitstekend gehandhaafd, maar tussen de binnenstad en de Ruhr toornt de Henrichshütte als een van de boegbeelden van het industriële erfgoed langs de Ruhr. Het uitgestrekte complex is nu het Wesfaalse Industrie Musuem Henrichshütte. Een transparante lift brengt ons naar de top van een hoogoven. Overal ervaar ik nog de geur van gloeiend staal en sissend koelwater. Om een emplacement staan oude treinstellen opgesteld. Dit is het Ruhrgebied van meer dan 50 jaar geleden.

Rust op het fietspad 

Terug op het fietspad is er wederom de rust van het groen langs het water, dat soms wordt afgewisseld door een indrukwekkende stuwdam of spoorwegviaduct. We verwachten in dit decor een stoomtrein, maar over de bogen zoeft een moderne trein.

Havendrukte in Duisburg

Pas bijna aan het einde, voorbij Oberhausen, merken we iets van huidige industriële activiteiten door het gepiep en gebonk van rangerende goederentreinen. Maar ja, we naderen dan ook de grootste binnenhaven ter wereld: Duisburg-Ruhrort. De fietsroute brengt ons echter veilig langs alle havencomplexen naar de monding van de Ruhr in de Rijn.

De fietstocht trendy afgesloten

Ook de oudste binnenhaven van Duisburg heeft een andere functie gekregen. Langs de kades bieden voormalige pakhuizen en moderne gebouwen een bonte compositie van oud en nieuw. Tussen de achtergebleven hijskranen aan het water lonken nu hippe terrassen. ’s Avonds lijkt heel trendy Duisburg hier op de been. Wat een spectaculaire afsluiting van onze fietstocht.