NederlandBijzonder Bergen aan Zee

Bergen aan Zee, dat 335 inwoners telt, bestaat uit een paar straten, wat hotels en restaurants, een supermarktje in een keet, een parkeerterrein en een winkeltje met mutsen en sjaals en dergelijke, ook in een keet. Veel gebouwen zien eruit of ze best een lik verf kunnen gebruiken. Grote trots is het Zee Aquarium, waar honderd verschillende vissoorten te zien zijn. Dat is dan ook meteen de enige attractie. Naast het strand en de duinen...

Uitwaaien op het strand

Maar goed, we kwamen om uit te waaien. Dat lukt hier opperbest, omdat je zowel strand en duin als bos hebt. Eerst het strand op. De wind gaat aardig tekeer en het schuim van de zee vliegt ons nog niet om de oren, wel om de voeten; de honden hebben de grootste pret met de witte vlokken. Niet dat er erg veel honden zijn, er heerst vooral leegte. Natuurlijk, er zijn enkele behaaglijke strandtenten, maar daar is nog gemakkelijk een plekje te vinden.

Top wandelen in bos en duin

Ook in het bos- en duingebied (officieel het Noordhollands Duinreservaat) waar we een stevige wandeling maken, is het rustig. Hier en daar horen we een vogeltje of een vallende druppel - het miezert - verder niets. Opeens stuiten we op een bunker waarin twee stoelen staan en een krukje met een gastenboek erop. ‘Groetjes van de jongerenafdeling van de Vrijbuiters’, is de laatste notitie, diezelfde ochtend nog gemaakt; er zijn toch meer mensen dan je denkt. Wij doen ook maar de groeten aan de volgende voorbijgangers, voor we teruggaan naar het dorp.

De luxe badplaats van de burgemeester

Anders dan veel andere kustplaatsen is Bergen aan Zee niet ontstaan uit een vissersdorp, maar begin vorige eeuw aangelegd. De toenmalige burgemeester van het vijf kilometer landinwaarts gelegen Bergen, Jacob van Reenen, en zijn vrouw Marie waren de eigenaren van het gebied. Ze hadden vanaf hun boerderij over hun land de Zeeweg laten aanleggen met de bedoeling een luxe badplaats op te richten in hun duinen aan de kust. Van Reenen en zijn vrouw bepaalden wie er grond mocht kopen en wat er dan op gebouwd mocht worden, zorgden voor wegen, verlichting en beplanting in de duinen kwamen en regelden een tramverbinding met Bergen.

Onverkoopbaar groots zomerverblijf

Het dorpje floreerde en ook een rijke zakenman uit Baarn, August Janssen, kwam er graag en vaak. Zijn oog was gevallen op het Russenduin, een hoge duintop waar in 1799 de Slag bij Bergen werd gevochten tussen een Brits-Russisch leger en een Frans-Bataafs leger. Hij wist in 1916 het gebied aan te kopen en liet er een groots zomerverblijf bouwen. Helaas heeft hij er niet van kunnen genieten: hij stierf enkele weken nadat zijn zomerpaleis klaar was. Zijn weduwe hield niet zo van het leven aan de kust, liet de inboedel veilen en zette het huis te koop. Maar het was onverkoopbaar.

Frisse lucht voor 'bleekneusjes'

Pas in 1933 kwamen er weer nieuwe bewoners. Het huis was aangekocht door de stichting Bio-Vacantieoord (waarvoor in bioscopen werd gecollecteerd) en elke zes weken kwam er een nieuwe groep van 90 arme kinderen aan om de gezonde zeelucht op te snuiven en aan te sterken. In de oorlogsjaren werd het huis geconfiskeerd door de Duitsers, maar in 1947 ging Russenduin weer open voor bleekneusjes, tot het in 1967 sloot.

De Moon-sekte strijkt neer in Bergen aan Zee

Wederom blijkt het enorme pand onverkoopbaar. Pas in 1973 wordt Russenduin verworven door de Nederlandse aanhangers van The Holy Spirit Association for the Unification of World Christianity, in de volksmond de Moon-sekte. Deze aanhangers van de Koreaanse evangelist Sun Myung Moon dopen hun gemeenschapshuis om in Huize Glory.

Oneindig uitzicht...

Om het onderhoud te bekostigen is het sinds 1985 ook hotel voor de gewone mens. Er werd flink verbouwd, maar zijn nog heel veel originele details aanwezig. Vanuit het torentje (open voor hotelgasten en bezoekers van het restaurant) kijk je oneindig ver over de duinen, bossen en zee. En aan je voeten zie je dan dat nietige dorpje Bergen aan Zee liggen, waar het wonderlijk fijn is.