ItaliëTop wandeltips Valsugana
Een klassieker voor wie in Valsugana verblijft is de wandeling Pizzo di Levico waar je bij de overblijfselen van een oud fort uit WOI op een hangend terras een adembenemend uitzicht hebt over het hele dal en de Dolomieten. Je start deze wandeling op de hoogvlakte van Vezzena en deze is voor groot en klein over een breed onverhard bospad in een paar uur prima te doen.
Unieke wandeltocht
Een meerdaagse trekking die tot de verbeelding spreekt is de ‘Alta via del Granito’, oftewel de ‘Hoogteweg van Graniet’ langs de hoogste top van de Lagorai-keten, Cima d’Asta (2.847 m). Je overnacht in de gelijknamige berghut en lager gelegen ‘malga’s’ (bergboerderijen) en je zult een unieke wandeltocht als mooie herinnering mee naar huis nemen.
Betoverende vallei
Echter, ik wil je nu graag laten kennismaken met de wellicht minder bekende vallei, Valle dei Mocheni, die start bij Pergine Valsugana en richting het noorden loopt. Zodra je dit dal binnenrijdt, zul je geïntrigeerd raken, nieuwsgierig naar de ongereptheid, en kun je met recht spreken over 'de betoverende vallei', zoals ze zichzelf noemen. Hier ga je op ontdekking, proef je letterlijk en figuurlijk aan de tradities van weleer.
Smullen van het fruit
Een mooie dag in juni ligt voor me en ik rijd vanuit mijn huis aan het Gardameer richting Valsugana. In Pergine ontmoet ik Patricia die de streek nog beter kent en mij vergezelt. We parkeren haar auto bij het hoofdkantoor van Sant Orsola, de coöperatie die een groot deel van de productie van klein fruit in het dal direct verkoopt of verwerkt tot jam en siroop. Frambozen, bramen, bosbessen, aardbeien gedijen hier goed, dus mis deze kans niet om er ter plaatse flink van te smullen!
Ook leuk met de fiets
We rijden Valle dei Mocheni in met centraal de rivier Fersina en aan beide zijden van het dal een weg; links de SP8 die je vanaf Canezza volgt en voornamelijk door het autoverkeer wordt gebruikt. We zien talrijke racefietsers en mountainbikers die het dal inrijden om vervolgens bij Palù del Fersina aan de andere zijde via de SP 135 terug te keren. Een tip voor wie met de fiets het dal wil verkennen.
Unieke vallei
Tot 1200 na Christus werd het dal ’s zomers door boeren uit lager gelegen gebieden aangedaan om te profiteren van wat de weides en bossen hen en hun veestapel konden bieden. De eerste bewoners zouden daarna stukken grond hebben gehuurd van de heerschappen van Pergine en Caldonazzo; meestal zo’n 20 hectare waarop een, naar later bleek, voor de streek typische boerderij werd gebouwd. De landbouw, veeteelt met melkproductie en boswerkzaamheden zorgden ervoor dat deze bedrijven een sterke economie vormden, ook eigen gereedschap maakten en aan houtbewerking deden. Hierdoor waren ze onafhankelijk en zo konden traditionele gebruiken, klederdracht en eigen taal lang bewaard blijven.
Rond de 15e eeuw werden in de bodem van het dal koper, ijzer en zilver ontdekt en werd de mijn de belangrijkste bron van inkomsten. De opening hiervan trok direct Duitse mijnwerkers naar de streek die meer kennis en ervaring hadden. Deze invloeden zijn ook terug te vinden in de lokale ‘mocheni’-taal die nog altijd bestaat.
Nadat de mijn niet meer voldoende opleverde, concentreerde men zich weer op de boerenbedrijven en de productie van lokaal gemaakte objecten.
Wandelen naar het 'ijsmeertje'
Via Mala en Sant’Orsola Terme stoppen we bij hotel-restaurant Rosa Alpina in Palù del Fersina. Voordat we gaan wandelen eerst nog een kop koffie met een lokale lekkernij ‘La Treccia Mòchena’. Een gevlochten delicatesse van gegist deeg gevuld met banketbakkersroom en de lokale bosbessen… Het originele recept is geheim en in bezit van familie Osler in Canezza waar je, naast bakkerijen in de streek, nog altijd de ‘Treccia’ kunt kopen.
Het smaakt goddelijk en zorgt tevens voor een prima bodem voor de wandeling die op het programma staat: Lago Erdemolo ook wel het ‘ijsmeertje’ genoemd. Ik ben, op deze zomerse dag, extra benieuwd waar die naam vandaan komt.
Kleingeld op zak...
We rijden een klein stukje verder en parkeren bij Vròttn (1.540 m) waar tevens de doorgaande weg stopt. Zorg voor kleingeld voor de parkeerautomaat omdat betaling met de bankpas niet altijd werkt. Er is een kleine kiosk met lekkernijen waar je nog iets te eten of drinken kunt kopen, want de hut bij het meertje is op dit moment helaas gesloten.
Eenvoudige wandeling met mooie beloning
De route is eenvoudig, je volgt continue routenummer 325 en komt zo, gestaag klimmend, met zicht op watervallen, bergbloemen, sparren, in anderhalf uur bij Lago Erdemolo (2014 m). Zodra je de laatste meters omhoog loopt, zal je hart nog sneller gaan kloppen: een werkelijk uniek amfitheater ligt aan je voeten met centraal het meertje, bloeiende rododendron en zoals nu nog een flinke sneeuw laag die langzaam in het water afbrokkelt… Overduidelijk het ‘ijsmeertje’!
Uitvoerig genieten
Als je wilt kun je de wandeling voortzetten via nummer 324 naar Rifugio Sette Selle (geopend) en afdalen via de 343 terug naar Vròttn. Deze route omvat zo’n 750 hoogtemeters en trek hier zeker 4,5 uur voor uit.
Wij hebben uitvoerig genoten van het uitzicht bij Lago Erdemolo en zijn dezelfde route terug gelopen en waren circa een uur later weer beneden. De gehele route neemt dus 2,5 - 3 uur in beslag.
Nog twee leuke (wandel)tips
Er is nog zoveel meer te vertellen, maar mijn tip is om gewoon zelf de Valle dei Mocheni te bezoeken en hierbij nog twee leuke tips:
Rondleiding in de mijn 'De Gruab va Hardmibl' langs wandelpad 325 - te combineren met de wandeling lago Erdemolo (denk om warme kleding /windjack, het kan koud en vochtig zijn in de mijn) http://www.umpalai.it/miniera-dellerdemolo/?lang=de
En bezoek de traditionele boerderij Filzerhof, onderdeel van Bersntoler Kulturinstitut, waar je weer in contact komt met vroeger tijden en het leven op een boerderij. https://www.bersntol.it/de/Da-vedere/Der-Filzerhof
Tekst: Sytske Maaijen
Foto’s: Luca Margoni, Sytske Maaijen
Info
De vele routes die je kunt bewandelen in dit gebied zijn uitstekend bewegwijzerd en bij het VVV-kantoor zijn er wandelkaarten met tips verkrijgbaar.
Informatie over de streek, activiteiten, accommodaties
VVV Valsugana Lagorai
Valle dei Mocheni
www.visitvalsugana.it/nl/ontdek-valsugana/natuur/bergen-en-dalen/valle-dei-mocheni_17327_ida/