NederlandDe Vechtdalroute: fietsen vanaf de bron van de Vecht

Uit een gat onder het dichte struikgewas komt ineens de Vecht te voorschijn. Genietend van de vrijheid kabbelt het water er lustig op los. Een kunstobject laat zien dat het stroompje ideaal was om de was te doen. De Vecht loopt echt door een dal aan de voet van de Baumberg: het hoogste punt van de omgeving.

Hout, graan en jenever

In het verleden zorgden watermolens voor het zagen van hout en het malen van graankorrels tot meel. We komen nog een paar exemplaren tegen. Schöppingen noemt zich een kunstenaarsdorp. Hier beheerst men ook de kunst om graanjevener te stoken. Brennerei Sasse produceert al meer dan 300 jaar Korn. Van heinde en verre komen bezoekers af op een proeverij.

Het Rijke Roomsche Leven 


Het Münsterland heeft duidelijk een katholieke identiteit. Bedevaartsoort Eggerode straalt het Rijke Roomsche Leven in volle glorie uit. Kapelletjes en kruisbeelden sieren het landschap. 
De Vecht trad vaak buiten haar oevers. Om bescherming te bieden tegen de gevaren van het water staat op diverse bruggen het beeld van de heilige Johannes Nepomuk, de bruggenheilige.

Van katholiek naar protestants

Zodra we het Münsterland uitrijden en Grafschaft Bentheim binnen fietsen zijn alle 'Roomsche objecten' als een donderslag bij heldere hemel verdwenen. Dit is een overwegend protestantse streek. Tijdens de Dertigjarige Oorlog van 1618 tot 1648 lag hier de frontlijn tussen de katholieken en protestanten. Een ander verschil is dat de fietswegwijzers nu ineens groen zijn in plaats van rood.

Mooie dorpjes langs de Vecht

Overigens lijkt het beroemde fietsbruggetje van Ohne (zonder) veel te smal en fragiel voor een beeld. Al sinds de 13e eeuw staat de hoofdzakelijk romaanse Dorfskirche in de groene kern van Ohne. De vakwerkhuizen zijn opmerkelijk: geen wit pleisterwerk, maar bakstenen tussen de balken. 
Het centrum van Schüttorf is beduidend groter. Voor het gotische stadhuis beeldt een kunstwerk de armoede van vroeger uit: een vrouw die moeizaam twee geiten de brug optrekt. Een geit gold als een koe voor de armen. Op de kerktoren met de bijnaam Schüttorfer Riese volgen we de stroom van de Vecht vanaf de hoogte.

De grens over met de Vecht

De Vecht lijkt met de kilometer breder te worden. Bij de levendige waterstad Nordhorn splitst de Vecht zich tijdelijk. Een van de armen gaat door het centrum van de stad met een aantrekkelijk winkelgebied. Een boottochtje op een door zonne-energie aangedreven Vechtesonne hoort erbij. De nieuwe spoorbrug De Haandrik over de Vecht toont aan dat we in Nederland zijn. De stoere, strakke constructie won in 2024 de Staalprijs. 

Stuwen en kanaliseren

Eenmaal de grens over heeft de mens in de loop der tijden veel veranderd aan de Vecht. In 1908 werd het Nederlandse deel gekanaliseerd. Veel meanders werden afgesneden. Na de werkzaamheden werd de Vecht in Nederland 25 kilometer korter. De waterstand daalde echter dramatisch. Door de spoorlijn was de waterverbinding feitelijk overbodig en ook nieuwe kanalen vormden een alternatief. In 1920 kwam het besluit om zeven stuwen aan te leggen om de waterstand te regulieren. Keien langs de stroom zorgden dat de natuurlijke oevers met de zandstrandjes verdwenen. Door de ingreep is doorgaande scheepvaart alleen nog maar mogelijk tussen Zwolle en de stuw van Junne.

Veel meer vis in de Vecht

Recent is er aandacht voor natuurontwikkeling. De rivier moet meer ruimte krijgen. In het natuurreservaat Uilenkamp is weer een oude meander aangesloten op de rivier. Bij de stuwen van Junne en Diffelen zijn vistrappen aangelegd. Voor stroomopwaarts zwemmende vissen is het hoogteverschil van de stuw van ruim een meter een onneembare barrière, maar dankzij de trappen kunnen de waterdieren geleidelijk omhoog. Steeds meer vissen ontdekken nu de Vecht. Dankzij deze vistrappen leven nu 30 verschillende soorten vis in de Vecht.

Een heuvel voor een meander

We lopen even naar de top van de uitkijkheuvel Distelbelt voor een blik over de nieuw gegraven meander de Mölnmarsch. Deze meander is gekomen om het natuurlijke karakter van de Vecht te herstellen, maar ook als overloopgebied bij hoge waterstand. De kunstmatige heuvel waar we op staan is gemaakt met het afgegraven zand voor de meander.

Rijke en arme oevers

Opmerkelijk zijn de verschillen in de oevers. De linkeroever is de rijke kant met kastelen en landhuizen. De rechteroever is de arme zijde. Wel is de Brink van de buurtschap Arriën geheel opnieuw ingericht met schitterende Saksische boerderijen. Onder deze boerderijen valt onmiddellijk de Vechtdalhoeve op door de nostalgische trekker met een bontgekleurde aanhanger vol bankjes. 

Op koesafari met boerin Simone

Boerin Simone Jansen komt naar buiten en steekt vol enthousiasme van wal: "Met dit voertuig doe ik mijn koesafari's. Wij houden hier brandrode runderen. Zij staan niet in de wei of in een stal, maar leven in de uiterwaarden van de Vecht. Feitelijk zijn het wilde koeien, die ook in winter buiten blijven. Ze zijn niet aaibaar en je moet niet proberen ze te melken.”

Mooi Dalfsen

Dalfsen is altijd een dorp gebleven. Opmerkelijk is zwevende platte steen, die balanceert op een smal voetstuk. Tijdens warme dagen biedt de steen voldoende schaduw voor een aanzienlijk aantal schapen.
Het rustieke stationnetje biedt een voorziening dat ieder station zou moeten bieden: een uitstekende restaurant met terras op het perron. Het lijkt een uitstekend einde van onze fietstocht. Maar onze rit gaat echter nog verder. En ons absolute hoogtepunt krijgen we pal voor de finale.

De veerpont bij Haerst

Het veerpontje over de Vecht bij Haerst is niet zomaar een pontje, maar een varend monument. Een van laatst overgebleven trekpontjes van Nederland. De schipper trekt door middel van houten klossen het veer naar de overkant.

Het einde van de Vecht

Veertig jaar lang trok de legendarische Jacob Versteegh het pontje heen en weer op zijn klompen en als het kon in korte broek. Met zijn markante kop en zijn weelderige baard kreeg Versteegh de bijnaam de heen-en-weer-wolf. In 2021 overleed Jacob Versteegh vrij plotseling op 78-jarige leeftijd. Zijn stoffelijk overschot maakte een laatste vaart op zijn veertje. Een grote groep vrijwilligers zet het levenswerk van Versteegh voort.
Even verder mengt het water van de Vecht zich met het bredere Zwarte Water. Einde van de Vecht dus.