DuitslandOp stap in eeuwenoud Regensburg

De beste manier om kennis te maken met Regensburg? Vraag of iemand je bij aankomst blinddoekt. Laat je, al schuifelend over de eeuwenoude keitjes van de binnenstad (hoge hakken thuislaten) naar de Steinerne Brücke voeren, de magnifieke brug (uit 1146!) over de Donau. Het grote voorbeeld voor de Praagse Karelsbrug, twee eeuwen later. Midden op de brug laat je je omdraaien, je rukt de blinddoek af en kijkt naar het unieke panorama van de eeuwenoude stad. Terwijl de Donau onder je door klotst, kijk je gebiologeerd naar de twee enorme gotische torens van de St. Petersdom en de pieken van de ‘Italiaanse’ woontorens, die Regensburg in welvarende tijden tot het Manhattan van de middeleeuwen maakten. Je draait je weer om, wandelt een paar stappen richting Stadstamthof, en zijgt neer in de Spital Biergarten met een halve liter Spital. Het uitzicht op Donau, Dom, brug en pastelkleurige huizen van de oude stad geeft je al snel het gewenste gevoel van gelukzaligheid.

Eeuwenoud UNESCO Werelderfgoed

Het valt overigens niet mee om UNESCO Werelderfgoed te zijn. Je komt met stad, monument of beukenbos op de lijst als je over ‘onvervangbaar en uniek’ erfgoed beschikt. Eenmaal op die lijst kun je niet zomaar wat aanrommelen. UNESCO waakt als een Duitse herder over het juiste beheer. Dresden stond op de Werelderfgoedlijst maar is er in 2009 net zo gemakkelijk weer afgekegeld. De gemeente bouwde wat al te lichtvaardig een nieuwe brug over de Elbe, die volgens UNESCO te armetierig afstak bij eerder bekroond erfgoed. Regensburg is door het oog van de naald gekropen. Ik ontmoet de Belgische Irène Steegen, die hier sinds 1972 woont, aangetrokken door de liefde voor een Regensburgse ambtenaar. Ze wilde in 1972 maar één ding: subiet terug naar Vlaanderen, zo’n troep vond ze de vervallen oude binnenstad. Peter Insam is antiekhandelaar en heeft nu een mooie winkel aan de Tändlergasse. Hij is nog stelliger. “Toen ik hier in 1969 kwam wonen vanuit München, was het één grote gribus. De ratten liepen over de straten. Mijn vrienden verklaarden me voor gek.” Geen flauw benul had het gemeentebestuur van het verborgen kapitaal van de binnenstad. Het wilde het liefst de hele boel plat bulldozeren en er strakke flats neerzetten. Maar het geld daarvoor ontbrak. Toen kwam er een burgemeester met visie. Fabrieken van Siemens, Toshiba, BMW werden naar Regensburg gelokt. De economie trok aan en er kwam geld voor renovatie. In 2006 klopte de UNESCO op de oude poorten met de hoofdprijs: de hele middeleeuwse binnenstad kwam op de Werelderfgoedlijst. Volgens Irène Steegen nam de UNESCO-commissie destijds ‘binnen tien minuten’ het besluit. De 984 gebouwen in de Altstadt, van kerken tot kroegen en van woontorens tot winkeltjes, zijn alle Werelderfgoed. De blijvers kregen gelijk. Hun prachtig gerenoveerde middeleeuwse panden zijn nu miljoenen waard.

Het beroemdste worstkeukentje aan de machtige Donau...

Jong in oud Regensburg 

Het is een mooie paradox. In de oude, smalle stegen wonen jonge mensen. De gemiddelde leeftijd is 20 tot 45 jaar. Tachtig procent is single. Velen zijn student (Regensburg telt 35 duizend studenten op 150 duizend inwoners). Het favoriete vervoermiddel is de fiets, waarbij – best opvallend - keurig voor het rode verkeerslicht wordt gewacht. En ze houden van leven in de brouwerij. Ook in 2014 springen honderden meisjes tijdens Dirndlflugtag in hun dirndl in de koude Donau.

Italië in Regensburg 

De eerste dag in de Altstadt is het best moeilijk om grip te krijgen op Regensburg. We zitten in hotel-restaurant Orphée in de Untere Bachgasse, het culturele hart van de Altstadt. De inrichting, met filmposters en veel ‘oh la la’ zwart-wit blootfoto’s, is Franse bistrostijl. Na twee glazen rode wijn wanen lichaam en geest zich in Parijs. Buiten wordt het nog verwarrender. In elke steeg of binnenplaats heb je juist het idee in Trentino of een andere Noord-Italiaanse stad rond te lopen. Die indruk wordt versterkt door de ontelbare ijssalons met namen als Venezia, Gelini en Rossi (één straal zon en iedereen loopt op straat ijs te eten) en de vele pizzeria’s. Tel daarbij de stijlvolle boetieks en architectonische zaken als de Venetiaanse zweefbogen, die de scheve huizen stutten, en je raakt cultureel behoorlijk gedesoriënteerd. 

Torens in Regensburg 

Maar het wonderlijkste zijn de hoge vierkante woontorens, die je doen denken aan San Gimignano. Het zijn de ‘patserwoningen’ van kooplui uit de 13de en 14de eeuw, toen Regensburg druk handelde met steden als Kiev en Venetië in zijde, pelzen, edelmetaal, leer en kruiden. De hoge woontorens lieten zien: ik ben rijk, ik kan bouwen wat wil en ik heb een Italiaanse smaak. In plaats van een Ferrari zeg maar, die was er toen nog niet. Het aardige is dat er boven etage drie niet werd gewoond. Veel te veel traplopen. Verdieping vier tot en met zeven was opslagruimte of gewoon leeg. Ooit waren er zeventig familietorens. Nu nog twintig. De hoogste: de Goldener Turm, 50 m hoog, aan de Wahlenstrasse.

Eeuwenoude tradities

Verder is Regensburg een behoorlijk Beierse stad. Vol mannen met kraagloze jodeljasjes, boekenzaken, dirndl’s, een indrukwekkende kroegdichtheid en brouwerijen met heerlijke namen als Kneitinger of Bischofshof. En uiteraard de ‘Historische Wurstküche’ aan de Donau. Ga buiten aan de lange houten tafels zitten. Steek zes vingers in de hoogte. De ober zet binnen twee minuten zes worstjes met zuurkool en zoete mosterd voor je neus, uit het beroemdste worstkeukentje aan de machtige Donau. Het 500 jaar oude keukengebouw staat op de UNESCO-lijst. De worst en de zuurkool niet. Die zijn vers.